قبر جنرال

قبر جنرال یا قبر جرنیل که تلفظ محلی عبارت «قبر ژنرال» است، نام آرامگاه یک ژنرال انگلیسی در بندر بوشهر واقع در محله سنگی است.

مشخصات

قبر جنرال که تلفظ محلی عبارت «قبر ژنرال» است، نام آرامگاه یک ژنرال انگلیسی در بندر بوشهر واقع در محله سنگی است که به‌شکل ابلیسک ساخته شده مدفن یکی از فرماندهان ارتش انگلستان است که در لشکرکشی بریتانیا به جنوب ایران، در واقعه هرات در سال ۱۸۵۶ میلادی به‌دست نیروهای ایرانی کشته شد. محوطه این مقبره که تا سال ۱۳۹۰ هجری خورشیدی به‌صورت باغی از درختان محلی بود و در سال یاد شده توسط شهرداری بندر بوشهر تبدیل به پارک گردید مدفن ۳۵ تن از سربازان انگلیسی است که در آن جنگ کشته شدند. نام این ژنرال انگلیسی به درستی روشن نیست و بر سر آن میان گزارش‌نویسان اختلاف است.برخی منابع می‌گویند این مقبره کتیبه‌ای به زبان انگلیسی داشته که روی آن نوشته شده بوده است: اینجا آرامگاه ژنرال «د-ت-د-م» است که به‌دست وحشیان جنوب ایران کشته شد. برخی این مقبره را مدفن ژنرال اترام دانسته‌اند و برخی آن را متعلق به ژنرال استاکر ذکر کرده‌اند در حالیکه ژنرال استاکر در جنگ کشته نشد بلکه در ۲۴ مارس ۱۸۵۷ در بوشهر خودکشی کرد.ژنرال اترام نیز در کلیسای وست‌مینستر مدفون است. نویسنده «فرهنگ بوشهر» حدس می‌زند که این، مقبره ژنرال استاپفورد است که در جنگ خوشاب (هشتم فوریه ۱۸۵۷) کشته شد. این سازه در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۴۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

معبد مهر ورجوی

معبد مهر که باید آن را در ردیف یکی از نخستین سکونتگاه‌ها و معابد بشر پیش از تاریخ محسوب کرد از تاریخ ناگفته مراغه حکایت دارد. این معبد در زیر یک گورستان تاریخی قرار داردو با خاک‌برداری، بخش‌هایی از آن، خود را نمایان کرده، اما همچنان بخش عمده‌ای ازآن در زیر خاک قرار دارد.

معبد “مهر” نیایشگاه زیرزمینی ومحل پرستش خورشید و برگزاری آیین مهرپرستی در جنوب روستای ورجوی مراغه به صورت زیرزمینی و صخره‌ای بنا شده‌است. پیروان آیین مهر، آن را با تراشیدن قطعه سنگی عظیم از جنس شیست با دهانه‌ای به عرض ۵/۴ متر به وجود آورده‌اند.این بنا را از نظر حجم کار و دقت هنرمندانی که در امر حجاری آن دخیل بوده‌اند می‌توان جزء نمونه‌های ارزنده ستایشگاه‌های کهن دانست.

مراغه شهری که روزگاری مرکز اسکان تمدن‌های بزرگ انسانی بوده و اکنون فراموش شده میراث داران ایشان است.برای آشنایی با تاریخ مراغه نمی‌توان از آثار بسیار کهن مهرابه‌های مراغه به سادگی گذشت. مهرابه‌ها نیایشگاه‌های مهرپرستان در دنیای باستان بوده‌است . مهرپرستی دینی ایرانی بوده که پرستش خورشید از اجزای اصلی آن به شمار می‌رفته‌است. دینی که از ایران در دوره‌ای نیز به اروپای غربی رخنه کرد.اما اکنون از مهرابه‌های کهن در این شهر تنها معبد مهرو معابد (غارهای ) اطراف رصدخانه مراغه به یادگار مانده‌است و بس . گرچه اکنون از معبد مهرجز نامی و نشانی دیگر چیزی باقی نمانده؛ اما کماکان نشان از تاریخچه بسیار غنی این سرزمین تاریخی دارد. مهر یا میترا خدایی بوده که پرستش او در غرب تا شمال انگلستان و در شرق تا هند، هزاران سال رواج داشته‌است و هنوز هم مورد احترام زرتشتیان است. پیروان مهر او را فرشته مهر و دوستی و عهد و پیمان و مظهر فروغ و روشنایی می‌پنداشته‌اند. آنها بر این عقیده بودند که مهر در غاری متولد شده‌است از این‌رو هر جا غاری می‌یافتند، در آن به پرستش و نیایش مهر می‌پرداختند و آن مکان را «مهرابه» می‌گفتند.

این معبد به عنوان یکی از کامل‌ترین پرستشگاه‌های تاریخی ایران، در دوره اسلامی یعنی زمانی که ایلخانیان بر ایران پارسی حکومت می‌کردند دستخوش تغییراتی شد تا نشانه‌هایی از اسلام اکنون بر تن این معبد به یادگار بماند و صدالبته این نشانه‌ها اکنون به دلیل اهمال مسوولان امر با تیشه و چکش غارتگران میراث ایرانی بیشتر آشنا هستند تا ضربه مرمت استادکاران آثار تاریخی برای حفظ این یادگار کهن ایرانی.

یافته‌های باستان‌شناسی وجود تمدن اوراتورها و ماد در آذربایجان بزرگ که مراغه جزیی لاینفک از آن است را به اثبات رسانیده و اینک «مهر» این معبد ناشناخته و پنهان مانده از انظار مردم و مسوولان که نخستین داده‌ها نشانگر پیش از تاریخ بودن این معبد می‌باشد، می‌تواند با بررسی‌های مجدد دیرینه شناختی و اتنومولوژی وجود تاریخ و شکل گیری نخستین تمدن‌های بشری در آتروپاتکان را هزاران سال به گذشته باز گرداند.

معبد مهر، گویا استوانه‌ای است که تاریخ در دورن آن دوران داشته و اکنون با زبان بی‌زبانی روایتگر نخستین سکونتگاه‌هایی است که در فلات ایران شکل گرفته‌اند. جای جای کلنگ‌هایی باقی مانده بر روی سنگ‌ها، محراب‌ها و امامزاده‌ای که به روایت تصاویر تا ۷۰ سال پیش موجود بوده و اکنون به یمن جهالت به میراث پدری، از بین رفته‌است. آیات حکاکی شده قرآن بر روی سنگ و تنها کلمه ” الله ” که به حرمت قداستش از تخریب بازمانده، اکنون تاریخ را برایمان بازگو کرده و روایت ظلم و جوری را که بر آثار تاریخی مراغه سایه افکنده، با زبان بی زبانی روایت می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند فریاد بزنند که مغولان ساختند و شما ویران کردید!

در این میان میراث فرهنگی نیز در عملکردی ناشیانه در بخشی از این بنای سنگی؛ با سازه فلزی و آجر مرمت‌هایی را انجام داده که به همراه انباشت زباله‌ها هر بازدیدکننده‌ای را متأثر می‌سازد. غارتگران آثار فرهنگی نیز بیرحمانه، سنگ‌های تاریخی گورستان را کنده و به جای دیگری منتقل می‌کنند.

این معبد هم اکنون به دلیل ساخت و سازهای انجام گرفته در اطراف آن و نیز نفوذ آب‌های سطحی به داخل آن در حال تخریب است.
طبق تحقیقات و بررسی‌ها معلوم شده که در این معبد آرامگاه یکی از علمای بنام و با تقوی مراغه یعنی آخوند ملا معصوم مراغه‌ای قرار دارد که بعد از وفاتش در این معبد دفن شده‌است.

قلعه گویجه

قلعه گویجه در 45 کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در کنار رودخانه قوری چای قرار دارد. نام قلعه گویجه برگرفته از سنگ‌های سبزرنگی است که در منطقه وجود دارد

این قلعه از لحاظ ابعاد کوچک است و به دست انسان ساخته نشده است و حاصل توده‌ای طبیعی می‌باشد و انسان‌ها با استفاده از لاشه سنگ‌ها سوراخ‌ها و راه‌های آن را به بیرون بسته‌اند.

در این قلعه یک در بزرگ ایجاد کرده‌اند که این ورودی بزرگ تونل مانند احتمالا به انواع آغول استفاده می‌شده و در بالای قلعه آب انباری وجود دارد که چشمه‌ای در آن هست که با برداشت آب از آن آب رفته جای گزین می‌شود.

در اطراف قلعه بقایای دیواردورتا دور باقی مانده است و تاریخ بنا نیز از هزاره قبل از میلاد تا اوایل دوران اسلامی تخمین زده شده است.این قلعه در صخره‌های طبیعی ضلع شرقی ارتفاعات کوه‌های گویجه قلعه مراغه واقع شده است و از نادرترین قلعه‌های تاریخی کشور با معماری صخره‌ای محسوب می‌شود.

تمامی گویجه قلعه در دل کوه حجاری شده به طوری که محوطه آن روی صفه‌ای از سنگ قرارگرفته و دارای قسمت‌های مختلف شامل آب انبار،راه پله‌های دسترسی، سکوهای اقامت،دخمه و تالار اصلی است.

این قلعه در دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه دوره سلجوقی هنوز کارآئی داشته و بناهائی به آن افزوده شده و گورستانی هم مربوط به دوره سلجوقی در ضلع جنوب شرقی قلعه وجود دارد.

گویجه قلعه در 45 کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دهستان قوری چای، بخش سراجوی این شهرستان واقع شده و در سال 82 با شماره 10471 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

مراغه با حدود 300 اثر تاریخی و تپه‌های باستانی جزء 10 شهرستان تاریخی و فرهنگی کشور محسوب می‌شود که از این تعداد حدود 200 اثر تاریخی این شهرستان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

نیایشگاه مهری مراغه

در حدود 6 کیلومتری جنوب شرقی مراغه روستای بزرگی به نام ورجوی واقع شده است. در قسمتی از روستا یک گورستان بزرگ و تاریخی وجود دارد و در آن قبرهایی دیده می‌شود که بر روی آن‌ها صندوق‌های سنگی منقوش و یا قوچ سنگی نهاده شده است. همچنین بر روی تعدادی از سنگ‌ها تصاویر تیر و کمان و نیزه و شمشیر و سپر حک گردیده است. قدمت این سنگ‌ها به قرن هشتم تا یازدهم هجری قمری بازمی‌گردد. از نمونه‌های جالب این سنگ‌ها می‌توان به صندوق سنگی منقشی اشاره نمود که متعلق به زمان بیگ فرزند کدخدا میرزا بیگ می‌باشد که در سال 1085 هجری قمری از دنیا رفته است. از دیگر جاذبه‌های این روستا وجود درخت تنومند و کهنسال نارونی است که در کنار قبرستان و بر لب یک نهر پرآب روئیده است و توجه عموم را به خود جلب می‌کند. در جنوب این درخت نیز مجموعه جالب توجه امامزاده معصوم قرار دارد. در چند متری درخت نارون و در مقابل آن، راهروی عریضی با شیب متوسط در سنگ کنده شده است. دو طرف راهرو را دیواره سنگی طبیعی فراگرفته که قسمتی از آن نیز دارای پوشش سنگی است. عرض این راهرو در قسمت ابتدایی 7/20 متر و در انتها 6/20 متر است. در انتهای راهرو ورودی مستطیل شکلی به عرض 1/80 متر در سنگ کنده شده است که با عبور از آن محوطه وسیع و جالبی قرار دارد. در سمت چپ راهرو و نزدیک به ورودی تالار بزرگ، اطاق چهارگوش کوچکی وجود دارد که تمامی آن را در سنک کنده‌اند و سقف آن به صورت یک گنبد در صخره ایجاد شده است. شیوه کار چنین است که دیوار چهار طرف اطاق از یک محل معین به طور مورب به طرف مرکز سقف ادامه یافته است. در وسط سقف مزبور نورگیری به منظور روشن ساختن فضای داخل اطاق تعبیه شده است. در وسط دو ضلع غربی و شرقی تالار، دو فرورفتگی در مقابل هم قرار دارند که فرورفتگی غربی به شکل ذوزنقه و فرورفتگی شرقی شبیه نیم دایره است. از انتهای فرورفتگی غربی به وسیله راهرویی، اطاق مدوری قرار دارد که تمامی آن از سنگ کنده شده است. مقابل فرورفتگی نیم‌دایره شکل شرقی به کمک سنگ‌های لاشه تیغه کرده‌اند. در سمت جنوب فرورفتگی شرقی، حفره‌ای وجود دارد که از آن به راهرویی داخل شده که با یک قوس نیم‌دایره به محوطه اصلی امامزاده راه می‌یابد. محوطه اصلی امامزاده عبارت است از یک اطاق دایره شکل به قطر 5/90 متر که در قسمت جنوبی آن با ارتفاع یک پله از کف، محرابی مستطیل شکل به طول 2 و عرض 2/60 متر با سقف هلالی شکل وجود دارد.

در قسمتی از دیوار غربی تالار بزرگ، کتیبه زیبایی به خط ثلث حفاری شده که بیشتر آن فروریخته است و باقی مانده آن کلماتی از آیه 129 سوره آل عمران را دربر دارد.

وضع کلی بنا به خوبی نشان می‌دهد که این امامزاده در اصل به نیایشگاهی بسیار قدیمی تعلق داشته است. این مجموعه با توجه به واحدهای مختلف آن و حالت غار مانندش، بیش از هر چیز به بنای یک معبد مهری شباهت دارد که از نظر حجم کار و دقت هنرمندانی که در امر حجاری آن دخیل بوده‌اند، می‌توان جزو نمونه‌های ارزنده ستایشگاه‌های کهن دانست. وجود قسمت‌هایی همچون محل لباس کَن روحانیون، محل تعلیم گروندگان به آیین مهر و محل فعالیت‌های نجومی علمای زرتشتی و محل برگزاری مراسم باشکوه خاص مهرپرستان، نشانگر عظمت و ارزش این معبد در مقایسه با سایر معابد می‌باشد.

این معبد در دوره اسلامی و زمان حکومت ایلخانیان دستخوش تغییراتی شد تا نشانه‌هایی از اسلام بر تن این معبد به یادگار بماند که به دلیل عدم مراقبت فقط بخش کوچکی از آن باقی مانده است.

طبق تحقیقات و بررسی‌هایی که در این محل صورت گرفته است مشخص شده که در گذشته‌ یکی از علمای مشهور و باتقوای مراغه به نام آخوند ملامعصوم مراغه‌ای، در این معبد دفن شده است. قبر وی در زیر یک صندوق چوبی که بر روی آن پارچه سیاهی انداخته‌‌اند و اهالی محل به آن قبر امامزاده معصوم می‌گویند، می‌باشد. هم‌اکنون زنانی برای عبادت با نذور فراوان به این معبد روی می‌آورند.

مسجد رباط زیارت آباد

این مسجد جزئی از یک مجموعه معماری شامل رباط، خانقاه، آب انبار و سقابه می باشد که در 7 کیلومتری روستای فدک استان خراسان رضوی واقع است. معماری بنا مشتمل بر تالار وسیعی است که بر فراز دیوار سنگی آن قاب سرتاسری آجری ایجاد شده و کتیبه ای آجری به شیوه کوفی در داخل قاب جای داده شده است. در حال حاضر بخش جنوبی تالار و ایوان تبدیل به فضای معماری با کاربردی جدید شده اما از آثار و شواهد چنین برمی آید که در سمت شمالی تالارایوانی وجود داشته و در انتهای ایوان محرابی با کتیبه برجسته گچی بوده است. این بنا در بررسی های سال 1367 کشف و در همان سال تثبیت و استحکام بخشی شد.

آبشار مارگون سپیدان

مارگون نام آبشاری است که در دره‌های غرب شهرستان سپیدان قرار گرفته است. ارتفاع این آبشار به ۷۰ متر و عرض آن به ۱۰۰ متر می‌رسد.
آبشار مارگون که در روستای مارگون واقع شده است، یکی از بزرگ‌ترین و با شکوه‌ ترین آبشارهای ایران است که از نظر زیبائی، بزرگی و حجم آب خروجی با آبشار شوی لرستان رقابت می‌کند.
راه رسیدن به آبشار مارگون :
فاصله این آبشار از اردکان فارس حدود 48 کیلومترست.
اگر از شهر یاسوج قصد عزیمت به آبشار مارگون را داشته باشید، طول مسیر 65 کیلومتر می باشد.
در میانه راه پس از کیلومتر 29 جاده یاسوج به اقلید و انتخاب جاده آبشار مارگون می توانید به این آبشار زیبا برسید.
راه ماشین رو تا جائی که حدود ۸۰۰ متری آبشار است، ادامه دارد و بقیه راه را باید پیاده پیمود که این راه سنگفرش و در نزدیکی آبشار دارای پله‌های سیمانی است.
امکانات رفاهی :

در محوطه ورودی آبشار پارکینگی جهت خودروها ساخته شده است.
در اطراف پارکینگ سرویس بهداشتی و محوطه‌های مسطحی ساخته شده که برای اقامت و برپا کردن چادر مناسب است. در اطراف پارکینگ و در طول راه رسیدن به آبشار سطل زباله نصب شده است.
آبشار مارگون به دلیل بن بست بودن و واقع شدن در دره پرشیب، دارای فضای کمی برای نشستن و پارک خودروست که در هنگام ازدیاد گردشگران به ویژه در روزهای تعطیل فصل تابستان، مشکلات ترافیکی زیادی برای گردشگران و روستاییان پدید می‌آید.

فاصله روستای مارگون تا پارکینگ نیز خاکی و با عرض کم و در کنار دره‌ای خطرناک و بدون حفاظ است.
مسیر این آبشار و روستاهای اطراف در فصل زمستان برف گیر بوده و گاهی راه های ارتباطی کاملاً قطع می شود.

دلیل شهرت :
این آبشار در حقیقت سرچشمه رودخانه است و در بالای کوه هیچ رودخانه ای نیست، بلکه از بدنه دیواره صخره ای کوه، بیش از چند هزار چشمه وجود دارد که آب از آنها به بیرون ریخته میشود.

از این حیث این آبشار هم بزرگترین و هم مرتفع ترین آبشار چشمه ای در جهان است.
همچنین در ادامه مسیر رودخانه انبوه درختان، باغات سیب و … به چشم می خورد. رودخانه حاصل از این چشمه ها بسیار پر آب بوده و تا سپیدان امتداد دارد.
آب این آبشار در گرم ترین فصل سال بسیار خنک و زیر 10 درجه است.
گفتنی است، دو روستای لوداب و مارگون در بین یاسوج و سی سخت قرار دارد که با روستای مارگون سپیدان متفاوت است.
این آبشار از لحاظ تقسیمات کشوری کاملا در شهرستان سپیدان است و با مرز یاسوج و سپیدان بیش از ۱۰ کیلومتر فاصله دارد

در هنگام ازدیاد گردشگران به ویژه در روزهای تعطیل فصل تابستان، مشکلات ترافیکی زیادی برای گردشگران پدید می‌آید. فاصله روستای مارگون تا پارکینگ نیز خاکی و با عرض کم و در کنار دره‌ای خطرناک و بدون حفاظ است، لذا احتیاط لازم را بعمل آورید. مسیر این آبشار و روستاهای اطراف در فصل زمستان برف گیر بوده و گاهی راه های ارتباطی کاملاً قطع می شود، لذا اگر در فصل زمستان قصد بازدید از این منطقه را دارید مراقبت های لازم را در نظر بگیرید و از باز بودن راههای ارتباطی مطمین شوید.

آدرس: 48کیلومتری شمال اردکان فارس، جنب روستای مارگون

کلیسای انجیلی

با گسترش تهران در سال ۱۲۸۴ هـ. ق ارامنه تهران از کلیسای کوچک دروازه قزوین که در سال ۱۸۷۶ م توسط یک مبلّغ مذهبی تأسیس شده بود، تغییر مکان دادند و در منطقه حسنآباد، کلیسای انجیلی کنونی توسط می‌سیون مذهبی آمریکایی‌ها بنا شد. در سال ۱۸۷۴ م این کلیسا با وسعت بیشتر، کاربری فرهنگی نیز یافت و مدرسه آمریکایی‌ها در آن شروع به کار کرد. مدرسه در سال ۱۳۱۹ شمسی به امر پهلوی اول بسته و تأسیسات فرهنگی آن به وزارت فرهنگ ایران واگذار شد.

گوردخمه داودختر ( دی و دور )

در فهلیان،ممسنی فارس،در کوه اونری،در آن سوی تنگ شیر،یک اثرتاریخی و باستانی در بدنه ی بلند کوه ،خود را به عنوان یک گور صخره ای به نام داودختر به معنی مادرو دختر،نشان میدهد.این اثر را لویی واندنبرگ در ارتفاع 300 متری و سراورل استین آن را در ارتفاع 50 متری نوشته اند.

دو جفت نیم ستون در هر طرف ورودی این گوردخمه تراشیده شده است.در زیر جلو قبریک دیوار صاف عمودی به ارتفاع 3متر بریده شده است.طول آن 5.40 متر است.در پای نمای گوردخمه،کفی به عرض 1.20 متر و بلافاصله زیرنمای ورودی پله ای به عرض 60 سانتی مترو بلندی 30 سانتی متر قرار دارد .از اینجا یک رواق به عرض 133 سانتی متر به داخل ورودی گور راه می یابد.ورودی قبر با 180 سانتی متر بلندی و 90 سانتی متر پهنا به اطاق قبر راه می یابد.این اطاق مستطیل نه مکانی برای تدفین و نه مجسمه یا تندیسی را به مانشان می دهد. دربالای اطاق بالای نمای سمت چپ حفره ای شبیه به پنجره وجود دارد.در ارتفاع 4.20 متر از جایی که ستون ها در نمای گوردخمه کار گزارده شده اند روی سرستون قرار دارندکه روی این دوسطح،تعداد 7 نمای برج و بارو به شکل پله های مدرج نشان داده شده است.
در نمای این گوردخمه سرستون ها به سبک ایونیک و حمال های مکعبی روی آنها نشانگر مشابهت آن به هن یونان است.این اثر از نظر پلان پاستون ها و سرستون های حلزونی شکل،قابل مقایسه با گور دخمه قیزقاپان میباشد.همچنین برخلاف قیزقاپان ،از نظر این که دو عدد نیمه ستون در هر دوطرف ورودی خود دارد،با مقابر صخره ای هخامنشی واقع در نقش رستم و تخت جمشید شباهت پیدا میکند.
دو عدد گور مستطیل شکل کنده شده در داخل آن،از نظر شکل ظاهری شبیه به گورها داخل گوردخمه ی فخریکا میباشد.در نمای سر ستون های این مقبره ،کنگره های به چشم میخوردکه اینگونه کنگره ها ،بعدها در تخت جمشید به عنوان عنصرتزیینی خودنمایی میکند.

آشنایی با شهر باستانی گور - فارس

شهر گور یا شهر فیروزآباد، در 100 کیلومتری جنوب شیراز یکی از پرجاذبه‌ترین و گمنام‌ترین شهرهای گردشگری ایران است.

فیروز آباد تا قبل از حمله اسکندر به ایران، شهر گور نامیده می‌شد.

اسکندر مقدونی این شهر را کاملا ویران کرد و قرن‌ها بعد از اسکندر، اردشیر موسس سلسله ساسانی این شهر را احیا و آباد کرد، اما در حمله تازیان به ایران این شهر دوباره ویران شد.

سنگ‌نبشته ساسانی (مشکین‌شهر)

سنگ‌نبشته ساسانی سنگ‌نبشته‌ای تاریخی در نزدیکی مشکین‌شهر است.

این سنگ‌نبشته بر سینه شمال شرقی تخته سنگ رسوبی بزرگی مشرف بر یکی از دره‌های رودخانه خیاو چای در حدود ۱۵۰ متری ضلع شمال غربی کهنه قلعه و در دره سرسبز معروف به باغ نوروز حجاری شده‌است. سنگ‌نبشته به شماره ۹/۶ به ثبت آثار ملی رسیده‌است. این کتیبه در محل به «سوروشکن داشی» معروف است.

این سنگ نوشته به ابعاد ۱٫۱۰ سانتی متر و ۲٫۳۰ سانتی متر به خط پهلوی ساسانی است که در ماه ۷ سال ۲۷ سلطنت شاپور دوم ساسانی یعنی به سال ۳۳۷ میلادی به امر نرس هرمزد نام شهردار یا والی این نواحی نوشته شده‌است. به طور کلی متن کتیبه حاکی از تاریخ بنای قلعه و نام بانی آن و شامل اندرزی است بر بزرگان و فرمان روایان. کتیبه ساسانی دارای دو ستون و مشتمل بر ۱۵ سطر در سمت چپ و ۶ سطر در سمت راست است که در قسمت بالا علائمی به صورت دو زاویه حاد که هر ضلع آن عمود بر راس خود دارد، دیده می‌شود.

این کتیبه در تابستان ۱۳۴۶ توسط گردگروپ عضو موسسه باستان‌شناسی آلمان در جریان مسافرتی که با هیئت موسسه باستان‌شناسی آلمان به مشکین آمده بودند، خوانده شده است. نخستین کتیبه پهلوی است که در آذربایجان کشف شده‌است.